งานประเพณีนบพระเล่นเพลงถือเป็นประเพณีโบราณ
“นบ” เป็นคำโบราณ แปลว่า “ไหว้” ดังนั้น การ “นบพระ” จึงมีหมายความว่า “ไหว้พระ”
“เล่นเพลง” เนื่องจากเวลาที่ผู้ครองนครหรือพระเจ้าแผ่นดินมีการเสด็จเดินทางในที่ต่างๆ ก็จะมีขบวนผู้ติดตามไปเป็นจำนวนมาก ทั้งทหารและนางใน พร้อมทั้งเหล่าไพร่ฟ้าข้าราชบริพาร ติดตามไปด้วย เพราะว่า เป็นการเดินทางเพื่อไปทำพิธีกรรมทางศาสนาและทำบุญ
หลังจากได้ประกอบพิธีกรรมทางศาสนาแล้ว เหล่าผู้ติดที่ตามมาด้วยจึงมีการขับร้อง “เล่นเพลง” หรือจัดให้มีการแสดง การละเล่นต่างๆ ขึ้นมา เพื่อไม่ให้บรรยากาศเงียบเหงา
งานประเพณีนบพระเล่นเพลงเป็นงานประเพณีทางพุทธศาสนาที่มีการจัดขึ้นมาตั้งแต่สมัยกรุงสุโขทัย ในสมัยแผ่นดินพระเจ้าลิไท หรือ พระมหาธรรมราชาที่ 1 แห่งกรุงสุโขทัย ซึ่งพบว่ามีการบันทึกประเพณีนี้ลงบนหลักศิลาจารึก “ศิลาจารึกนครชุม” ที่พบในจังหวัดกำแพงเพชร ในรัชสมัยของ พระมหาธรรมราชาที่ 1 มีการอัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุจากประเทศศรีลังกา มาบรรจุไว้ในองค์เจดีย์ที่วัดพระพรมธาตุเจดียาราม จังหวัดกำแพงเพชร
เมื่อถึงวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 3 หรือ วันเพ็ญมาฆบูชาในทุกๆ ปี เจ้าฟ้า เจ้าแผ่นดิน จะทรงเสด็จพระราชดำเนินโดยกระบวนพยุหยาตราทางสถลมารคเพื่อไปนมัสการพระบรมสารีริกธาตุ ซึ่งประกอบด้วยกระบวนเดินเท้า กระบวนช้าง กระบวนม้า และกระบวนรถ เป็นต้น
ไฮไลท์ของงานในปัจจุบัน ก็คือการจำลองขบวนเสด็จของพระเจ้าแผ่นดินไทยในสมัยโบราณ ที่คนไทยเรียกว่า ขบวนพยุหยาตราทางสถลมารค
โดยมีผู้ว่าราชการจัดหวัดเป็นประธานในพิธี โดยเดินทางด้วยช้าง นั่งบนสัปคับ (สัปคับ คือ ที่นั่งบนหลังช้าง) สัปคับ ลักษณะคล้ายตั่งผูกติดบนหลังช้าง ใช้สำหรับนั่ง บรรทุกสัมภาระ เพื่อการเดินทางในสมัยโบราญ
และมีเจ้าพนักงานแต่งตัวในชุดไทยแบบโบราญทั้งชาย(ทหารไทย)และหญิงเดินนำหน้าและตามหลังเป็นขบวนไป
งานประเพณีนบพระเล่นเพลงนี้จะจัดขึ้นที่จังหวัดกำแพงเพชร ซึ่งได้มีการจัดงานกาชาดรวมเข้าไปด้วย
จึงเรียกว่างาน งานประเพณีนบพระเล่นเพลงและงานกาชาดจังหวัดกำแพงเพชร โดยที่ในปี 2566
จัดงานวันที่ 3-12 มีนาคม 2566 ณ สนามหน้าเมืองหน้าที่ว่าการอำเภอเมือง จ.กำแพงเพชร และ บริเวณวัดพระบรมธาตุพระอารามหลวง
กิจกรรมภายในงาน
- พิธีบวงสรวงอดีตกษัตริยาธิราช
- ชมขบวนแห่พยุหยาตราจำลอง พระยาลิไทย และเจ้าเมือง เสด็จนบพระบรมธาตุเจดีย์ และสักการะต้นพระศรีมหาโพธิ์
- พิธีทำบุญตักบาตร เนื่องในวันมาฆบูชา
- ชมนิทรรศการ “งานเสน่ห์วิถีถิ่นดินแดนมรดกโลกทางวัฒนธรรมกำแพงเพชร”
- กิจกรรมมัจฉากาชาด
- เลือกซื้อสินค้าอุปโภค บริโภค สินค้าของดีเมืองกำแพงเพชร สินค้า OTOP อาหารพื้นบ้าน สินค้าภาครัฐ ภาคเอกชน
ขอบคุณรูปภาพ จาก youtube ช่อง “พลายป๋องกับควาญเอก” https://www.youtube.com/@user-ri4rd4ys2c